Án lệ 23: Vụ án mất trộm 500 triệu tại Công ty liên doanh Sài Gòn Riverside

Án lệ 23: Vụ án mất trộm 500 triệu tại Công ty liên doanh Sài Gòn Riverside

Tài sản của các liên doanh khi nào được coi là tài sản Nhà nước

Nguyễn Vĩnh Hà sinh năm 1973, khi bị khởi tố là Tổ phó Tổ Thu ngân của Câu lạc bộ giải trí Royale thuộc Công ty liên doanh Khách sạn Sài Gòn Riverside. Vụ án còn có bị cáo Trần Quang Đạt sinh năm 1985, khi bị khởi tố là bảo vệ của Câu lạc bộ giải trí Royale.

Câu lạc bộ giải trí Royale (CLB) trình báo với cơ quan điều tra bị mất trộm 500 triệu đồng vào đêm 6-3-2007. Số tiền này được cất trong két sắt đặt trong phòng AM của CLB. Theo quy định của CLB thì nhân viên thu ngân giữ thẻ từ mở phòng AM và mã két sắt, bảo vệ giữ chìa khóa cơ phòng AM và chìa mở ngăn để chìa khóa két sắt; khi ra khỏi phòng thì bảo vệ ra trước.

Kết quả điều tra đã xác định được Đạt là người đã trộm 500 triệu đồng nêu trên. Đạt khai việc trộm tiền có sự thông đồng với Hà. Hà không thừa nhận việc thông đồng trộm cắp mà chỉ thừa nhận quên khóa mã két sắt và ra khỏi phòng AM trước Đạt.

Nguyễn Vĩnh Hà và Trần Quang Đạt đều bị truy tố về tội “Trộm cắp tài sản” theo Điểm a Khoản 4 Điều 138 BLHS. Tại bản án hình sự sơ thẩm số 128/2012/HS-ST ngày 27-4-2012 của TAND thành phố Hồ Chí Minh và bản án hình sự phúc thẩm số 696/2012/HS-PT ngày 25-7-2012 của Tòa Phúc thẩm TAND tối cao tại thành phố Hồ Chí Minh đều xử phạt Hà 6 năm tù về tội “Thiếu trách nhiệm gây thiệt hại nghiêm trọng đến tài sản của Nhà nước” theo Khoản 3 Điều 144 BLHS (Đạt bị án sơ thẩm xử phạt 8 năm tù về tội trộm cắp tài sản và không kháng cáo).

Bản án phúc thẩm đã bị Viện trưởng VKSND tối cao kháng nghị giám đốc thẩm với lý do: Công ty liên doanh Khách sạn Sài Gòn Riverside không phải là doanh nghiệp Nhà nước nên kết án Hà về tội “Thiếu trách nhiệm gây thiệt hại nghiêm trọng đến tài sản của Nhà nước” là không đúng pháp luật mà Hà chỉ có dấu hiệu phạm tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” theo Điều 285 BLHS.

Tại phiên họp ngày 16-8-2013, Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao đã quyết định hủy Bản án phúc thẩm để xét xử phúc thẩm lại theo hướng xác định Nguyễn Vĩnh Hà phạm tội “Vô ý gây thiệt hại nghiêm trọng đến tài sản” theo Điều 145 BLHS. Quyết định của Hội đồng Thẩm phán trên sơ sở nhận định:

Theo quy định tại Điều 1 Luật Doanh nghiệp nhà nước năm 2003 thì doanh nghiệp nhà nước là "tổ chức kinh tế do Nhà nước sở hữu toàn bộ vốn điều lệ hoặc có cổ phần, vốn góp chi phối…". Theo quy định tại Khoản 5 Điều 3 Luật Doanh nghiệp nhà nước năm 2003 thì "Doanh nghiệp có cổ phần, vốn góp chi phối của Nhà nước là doanh nghiệp mà cổ phần hoặc vốn góp của Nhà nước chiếm trên 50% vốn điều lệ, Nhà nước giữ quyền chi phối đối với doanh nghiệp đó". Công ty liên doanh Khách sạn Sài Gòn Riverside có phần vốn góp của Nhà nước chỉ là 28% vốn điều lệ. Do vậy, kết án Nguyễn Vĩnh Hà về tội "Thiếu trách nhiệm gây thiệt hại nghiêm trọng đến tài sản Nhà nước" theo quy định tại Điều 144 BLHS như Tòa án cấp sơ thẩm và Tòa án cấp phúc thẩm là không đúng.

Việc kết tội Nguyễn Vĩnh Hà về tội "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng" theo quy định tại Điều 285 BLHS như đề nghị của Viện trưởng VKSND tối cao tại Kháng nghị giám đốc thẩm cũng chưa phù hợp vì tội này là loại tội phạm chức vụ trong khi nhiệm vụ của Hà (Tổ phó Tổ Thu ngân của Công ty liên doanh) không phải là công vụ.

Vấn đề pháp lý có thể rút ra là:

Đối với các Công ty liên doanh thì Công ty có cổ phần vốn góp của Nhà nước chiếm trên 50% vốn điều lệ thì tài sản của công ty mới coi là tài sản Nhà nước; việc xâm hại đến tài sản của doanh nghiệp này mới bị coi là xâm hại đến tài sản Nhà nước.

Chu Minh