Vụ án 17: Nguyễn Ngọc Hòa và đồng bọn bị kết án về tội “kinh doanh trái phép “ ở thành phố Hồ Chí Minh

Vụ án 17: 

Nguyễn Ngọc Hòa và đồng bọn bị kết án về tội “kinh doanh trái phép “ ở TP. Hồ Chí Minh

Buôn bán thuốc lá ngoại trong nội địa có phạm tội buôn bán hàng cấm không?

Nguyễn Ngọc Hòa, trú tại 412 Lê Đức Thọ, thành phố Hô Chí Minh. Ngày 07/6/2011, Công an thành phố Hồ Chí Minh bắt quả tang Lê Thanh Bình (trú tại thành phố Hồ Chí Minh) vận chuyển 130 cây thuốc là ngoại (nhãn hiệu Jet), Nguyễn Hữu Bình (trú tại thành phố Hồ Chí Minh) vận chuyển 146 cây thuốc lá ngoại (nhãn hiệu Hero) giao cho Hòa tại 412 Lê Đức Thọ.

Khám xét 6 nơi Hòa cất dấu thuốc lá đã thu giữ 25.614 gói thuốc lá ngoại đều không có hóa đơn, chứng từ. Qua điều tra đã xác định Hòa buôn bán thuốc lá ngoại từ năm 2010, trong đó có Lê Vũ Nguyên Thủy vừa cho Hòa thuê nhà để cất giấu thuốc lá vừa vận chuyển thuê cho Hòa.

Viện kiểm sát nhân dân thành phố Hồ Chí Minh đã truy tố Hòa, Nguyễn Hữu Bình, Thủy đều về tội “Buôn bán hàng cấm” theo Khoản 3 Điều 155 Bộ luật Hình sự (Lê Thanh Bình được miễn truy cứu trách nhiệm hình sự).

Tại Bản án hình sự sơ thẩm số 56/2012/HSST ngày 20/3/2012, TAND thành phố Hồ CHí Minh đã áp dụng Khoản 3 Điều 155 BLHS xử phạt Hòa 4 năm tù, Bình 3 năm tù, Thủy 3 năm tù đều về tội Buôn bán hàng cấm.

Các bị cáo kháng cáo xin giảm hình phạt. Tại Bản án hình sự phúc thẩm số 565/2012/HSPT ngày 20/6/2012, Tòa Phúc thẩm TAND tối cao tại thành phố Hồ Chí Minh đã áp dụng Khoản 2 Điều 159 BLHS xử phạt Hòa 1 năm 6 tháng tù, Bình 1 năm 13 ngày tù, Thủy 1 năm 13 ngày tù đều về tội Kinh doanh trái phép.

Bản án phúc thẩm đã bị Viện trưởng VKSND tối cao kháng nghị giám đốc thẩm; đề nghị hủy Bản án phúc thẩm để xét xử phúc thẩm lại vì cho rằng hành vi của Hòa và đồng bọn cấu thành tội Buôn bán hàng cấm, chỉ xử Hòa và đồng bọn về tội Kinh doanh trái phép là không đúng, từ đó giảm hình phạt cho các bị cáo là không nghiêm.

Tại phiên họp ngày 15/10/2013, Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao đã quyết định hủy bản án hình sự phúc thẩm nêu trên; giao cho Tòa Phúc thẩm TAND tối cao tại thành phố Hồ Chí Minh xét xử phúc thẩm lại. Quyết định của Hội đồng Thẩm phán có vấn đề pháp lý quan trọng sau:

Tòa án cấp phúc thẩm xác định Hoà và đồng bọn chỉ phạm tội Kinh doanh trái phép mà không phạm tội Buôn bán hàng cấm là căn cứ vào quy định tại Nghị định số 59/2006/NĐ-CP ngày 12/6/2006 của Chính phủ hướng dẫn thi hành Luật Thương mại về hàng hóa, dịch vụ cấm kinh doanh, hạn chế kinh doanh và kinh doanh có điều kiện, trong đó xác định “thuốc lá điếu, xì gà, các dạng thuốc lá thành phẩm khác” chỉ là mặt hàng hạn chế kinh doanh (Tiểu mục 6, Mục A, Phụ lục II). Việc áp dụng pháp luật của Tòa án cấp phúc thẩm là không chính xác vì hành vi của Hòa và đồng bọn bị phát hiện ngày 7/6/2011, ở thời điểm này đã có Nghị định số 43/2009/NĐ-CP ngày 07/5/2009 (có hiệu lực từ 08/7/2009) sửa đổi, bổ sung Nghị định 59/2006/NĐ-CP, trong đó quy định “thuốc lá điếu, xì gà, và các loại thuốc lá thành phẩm nhập lậu” là hành hóa cấm kinh doanh (bổ sung Tiểu mục 19, Mục A, Phụ lục I của Nghị định 59/2006/NĐ-CP). Vì vây, Hội đồng Thẩm phán thống nhất xác định như nhận xét của Kháng nghị giám đốc thẩm là hành vi của Hòa và đồng bọn đã cấu thành tội Buôn bán hàng cấm theo quy định tại Điều 155 BLHS.

Vấn đề pháp lý có thể rút ra là:

Kể từ thời điểm Nghị định số 43/2009/NĐ-CP có hiệu lực (08/7/2009) thì hành vi buôn bán thuốc lá ngoại nhập lậu tại nội địa cũng cấu thành tội Buôn bán hàng cấm theo quy định tại Điều 155 BLHS.

Việc xác định là hàng cấm, hàng hóa hạn chế kinh doanh hay hàng hóa kinh doanh có điều kiện phải căn cứ vào các quy định cụ thể của cơ quan có thẩm quyền tương ứng với thời điểm thực hiện hành vi buôn bán.